Dinh dưỡng trong mật ong có những gì?
Mật ong được xem như một “món quà thiên nhiên” giàu giá trị dinh dưỡng và mang nhiều lợi ích cho sức khỏe. Là chất lỏng do ong tạo ra từ mật hoa, có khoảng 320 loại khác nhau về hương vị và màu sắc. Thành phần chính của mật ong gồm đường tự nhiên, hỗn hợp axit amin, vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hoá như sắt, kẽm…. Nhờ vậy, mật ong thường được dùng làm chất ngọt trong thực phẩm và thuốc, đồng thời là nguồn năng lượng tự nhiên bổ sung nhanh chóng cho cơ thể.
Thành phần dinh dưỡng chính trong mật ong
- Năng lượng: Mật ong chứa lượng calo khá cao. Cứ 100g mật ong cung cấp khoảng 304 kcal. Mức calo này cao hơn nhiều loại rau củ nhưng vẫn thấp hơn các thực phẩm giàu protein và chất béo như đậu phộng hay cá hồi.
- Carbohydrate (chất bột đường): Mật ong chứa khoảng 82–83g carbohydrate/100g, chủ yếu ở dạng đường fructose và glucose (đường trắng tự nhiên). Trong các loại đường này, fructose chiếm tỷ lệ cao hơn glucose, còn sucrose chiếm rất ít. Do đó, chỉ số đường huyết (GI) của mật ong dao động khoảng 45–64 tùy loại, thấp hơn đường tinh luyện (GI ≈ 65).
- Đường: Trong 100g mật ong có khoảng 82g đường tổng hợp (hầu hết là fructose và glucose). Đường trong mật ong cung cấp năng lượng nhanh và có vị ngọt đậm đà, giúp làm ngọt tự nhiên cho món ăn và đồ uống.
- Nước: Lượng nước chiếm khoảng 17–18g/100g mật ong. Hàm lượng nước này giúp mật ong có độ sệt vừa phải. Nếu mật ong quá loãng hoặc quá đặc, có thể do pha chế hoặc bảo quản không đúng cách.
- Protein (đạm): Mật ong chỉ chứa lượng protein rất nhỏ, khoảng 0.3g/100g, không đáng kể so với nhu cầu hàng ngày. Vì vậy, protein trong mật ong không cung cấp nguồn đạm quan trọng cho cơ thể.
- Chất béo: Mật ong không chứa chất béo. Đây là một lợi thế khi dùng mật ong thay cho các chất ngọt khác nếu muốn giảm lượng chất béo trong khẩu phần. Tuy nhiên, phần lớn thực phẩm ăn kèm mật ong (như bánh mì nướng phết mật ong, kem, yogurt, bánh ngọt) có thể chứa chất béo.
- Vitamin và khoáng chất: Mật ong có một lượng nhỏ các vi chất dinh dưỡng như vitamin nhóm B (đặc biệt là B2), canxi, sắt, kẽm, đồng…. Nhưng vì mỗi lần dùng mật ong thường rất ít (hơi ít calo/ngày), nên sẽ khó nhận đủ vi chất cần thiết chỉ từ mật ong. Đặc biệt, mật ong có màu đậm (thường là mật ong rừng) thường chứa nhiều khoáng chất hơn mật ong màu sáng.
Như vậy, mật ong thực chất là một thực phẩm giàu đường tự nhiên: hầu như mọi calo đều đến từ carbohydrate. Ngoài ra, mật ong chứa enzyme tự nhiên và các hợp chất sinh học có ích. Một số thành phần quan trọng trong mật ong bao gồm hydrogen peroxide, các enzyme (như glucose oxidase), các axit amin và phenol – đóng vai trò kháng khuẩn và chống oxy hoá.
Chỉ số đường huyết của mật ong ở mức trung bình-thấp giúp hấp thu năng lượng vừa phải, nên mật ong được xem là lựa chọn thay thế đường tinh luyện lành mạnh hơn.
Lợi ích sức khỏe của mật ong
Nhờ giàu hoạt chất sinh học và các chất chống oxy hoá tự nhiên, mật ong mang lại nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe khi sử dụng đúng cách. Cụ thể:
Cung cấp năng lượng nhanh
Đường trong mật ong được hấp thu nhanh chóng, giúp bổ sung năng lượng tức thì cho cơ thể. Vì vậy, mật ong được khuyến khích dùng cho người mới ốm dậy hoặc trước/lúc vận động để tăng sức bền. Mật ong còn được ví là “nguồn năng lượng tự nhiên tập trung” bởi nó không chứa chất béo và chất xơ nhưng lại nhiều đường bổ dưỡng.
Tăng cường miễn dịch và kháng khuẩn
Mật ong chứa các hợp chất có khả năng kháng khuẩn (như hydrogen peroxide, độ pH thấp, các enzyme), giúp ức chế nhiều loại vi khuẩn và nấm gây hại. Khi bôi ngoài da, mật ong giúp sát trùng và thúc đẩy tái tạo mô, làm vết thương mau lành, giảm sẹo. Các chất chống oxy hoá trong mật ong (phenol, flavonoid) còn giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống lại viêm nhiễm và giảm thiểu tác hại của các gốc tự do.
Hỗ trợ giảm ho, làm dịu cổ họng
Dân gian từ lâu dùng mật ong như một “thần dược” chữa ho và viêm họng. Nhiều nghiên cứu cho thấy mật ong giúp làm dịu cổ họng, giảm khan tiếng và ho đờm hiệu quả tương đương thuốc ho thông thường. “Mật ong từ xa xưa đã được sử dụng như một phương thuốc chữa ho hiệu quả từ thiên nhiên”. Các bài thuốc đơn giản (như mật ong chưng lá hẹ, mật ong ngâm quất) cũng rất phổ biến để trị ho và cảm lạnh.
Hỗ trợ tiêu hóa
Mật ong chứa enzyme và prebiotic (chất kích thích vi khuẩn có lợi đường ruột), giúp cân bằng hệ vi sinh ruột. Việc uống mật ong loãng vào sáng sớm thường được cho là giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày và ngăn ngừa vi khuẩn bám vào thành ruột, từ đó cải thiện tình trạng tiêu hoá và giảm nguy cơ trào ngược. Ngoài ra, mật ong còn được dùng kết hợp với nghệ giúp giảm viêm loét dạ dày.
Chống oxy hoá và ngừa ung thư
Các chất chống oxy hoá tự nhiên trong mật ong giúp giảm thiểu stress oxy hoá, làm chậm quá trình lão hoá tế bào. Nghiên cứu cũng ghi nhận mật ong có thể ức chế một số tác nhân gây ung thư; Vinmec cho biết “lợi ích của mật ong không chỉ dừng lại ở khả năng giảm ho, mà còn giúp ngăn ngừa sự phát triển và lây lan của các tế bào ung thư” nhờ chứa nhiều chất chống oxy hoá.
Đồng thời, khả năng kháng khuẩn, chống viêm của mật ong giúp giảm tác động gây ung thư từ vi khuẩn gây hại như Helicobacter pylori, tác nhân gây viêm loét dạ dày (khẳng định trong báo Tuổi Trẻ).
Chăm sóc sức khỏe tim mạch và sắc đẹp
Mật ong giàu chất chống oxy hoá giúp bảo vệ mạch máu, giảm cholesterol xấu, hỗ trợ tim mạch. Ngoài ra, nhờ khả năng dưỡng ẩm tự nhiên và kháng khuẩn, mật ong còn được dùng trong làm đẹp: làm mặt nạ hoặc kem dưỡng giúp da mịn màng, giảm mụn. Theo FPT Shop, mật ong giúp “làm sạch và dưỡng ẩm cho da, mang lại làn da mịn màng và tươi sáng”.
Tóm lại, mặc dù về mặt dinh dưỡng mật ong chủ yếu là đường và nước, nhưng các hợp chất vi sinh trong nó tạo nên nhiều tác dụng tích cực: giúp cơ thể có thêm năng lượng, tăng cường miễn dịch, hỗ trợ điều trị bệnh đường tiêu hóa và hô hấp, đồng thời chống lão hóa và bảo vệ sức khỏe tổng thể.
Lưu ý khi sử dụng mật ong
Mật ong có nhiều lợi ích nhưng cần dùng đúng cách để đảm bảo an toàn:
- Trẻ nhỏ (<1 tuổi): Tuy mật ong rất bổ, nhưng không cho trẻ dưới 12 tháng dùng. Mật ong có thể chứa bào tử vi khuẩn Clostridium botulinum, có thể gây ngộ độc (botulism) nghiêm trọng ở trẻ nhỏ do hệ tiêu hóa chưa phát triển.
- Người tiểu đường: Hàm lượng đường lớn trong mật ong có thể làm tăng đường huyết. Do đó, bệnh nhân đái tháo đường nên hạn chế dùng mật ong, chỉ dùng lượng rất ít khi có thể và cần được tư vấn của bác sĩ.
- Sử dụng điều độ: Mỗi ngày chỉ nên dùng khoảng 1–2 thìa cà phê mật ong. Dùng quá nhiều (vì chứa nhiều calo và đường) có thể gây tăng cân và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Tránh ăn mật ong khi đang đói hoặc ăn nhiều ngay trước khi ngủ để không bị dư thừa đường.
- Chăm sóc răng miệng: Đường trong mật ong có thể gây sâu răng nếu không vệ sinh sạch sẽ sau khi ăn. Nên đánh răng hoặc súc miệng sạch sau khi dùng mật ong để bảo vệ men răng.
- Không pha mật ong với nước sôi: Nhiệt độ quá cao (trên 60°C) có thể phá hủy một số enzyme và dưỡng chất có lợi trong mật ong. Nên pha mật ong với nước ấm (dưới 50°C) khi dùng để giữ được giá trị dinh dưỡng tối ưu.
- Dị ứng: Một số người có cơ địa dị ứng (nhất là dị ứng phấn hoa) có thể phản ứng với mật ong. Nếu có tiền sử dị ứng, nên dùng thử với lượng rất nhỏ trước khi dùng nhiều.
- Bảo quản: Mật ong nguyên chất nên bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, đậy kín nắp để tránh lên men hoặc pha tạp chất. Tránh bảo quản mật ong trong tủ lạnh làm đông cứng, cũng không để dưới ánh nắng mặt trời gây biến đổi chất.
>>>Có thể bạn chưa biết:
10 tác dụng tuyệt vời của mật ong.
Bí quyết chọn mua mật ong chất lượng.
Qua những chia sẻ trên chắc hẳn bạn cũng đã biết rõ về thành phần dinh dưỡng trong mật ong là gì rồi đúng không nào. Hy vọng với những thông tin này sẽ giúp bạn có thể sử dụng mật ong một cách hiệu quả nhất.
Và nếu bạn đang có nhu cầu sử dụng mật ong rừng Tây Bắc nguyên chất thì hãy liên hệ cho Mật ong Tây Bắc bạn nhé!
