Làm thế nào để phân biệt được đâu là mật ong thật và đâu là mật ong giả?. Có phải bạn cùng đang quan tâm đến vấn đề này?. Không sao, bài viết hôm nay sẽ giúp bạn có ngay cách phân biệt mật ong giả một cách chi tiết nhất. Cùng bỏ túi ngay nhé!
Tại sao cần phân biệt mật ong giả và thật?
Mật ong nguyên chất từ lâu được ví như “thần dược” cho sức khỏe và sắc đẹp. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có không ít mật ong giả hoặc kém chất lượng được pha trộn từ đường, siro và các chất tạo ngọt rẻ tiền. Việc sử dụng phải mật ong giả không chỉ khiến bạn “tiền mất tật mang” mà còn tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe.
Mật ong giả thường chứa lượng đường rất cao; nếu dùng nhiều trong thời gian dài có thể dẫn đến các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, tim mạch, béo phì… . Đó là lý do mỗi người tiêu dùng thông minh nên trang bị cho mình cách phân biệt mật ong giả và mật ong thật. Hãy cùng tìm hiểu những mẹo nhận biết mật ong nguyên chất bằng phương pháp dân gian lẫn khoa học dưới đây để luôn chọn được mật ong “xịn” nhé!
Cách phân biệt mật ong giả bằng phương pháp dân gian
Ông bà ta từ xưa đã truyền lại nhiều mẹo thử mật ong tại nhà đơn giản mà hiệu quả. Dưới đây là những cách phổ biến giúp bạn nhận biết mật ong thật – giả nhanh chóng:
- Thử với nước: Đây là cách thử mật ong thật và giả đơn giản nhất. Chuẩn bị một ly nước lọc và nhỏ vài giọt mật ong vào. Mật ong nguyên chất sẽ không hòa tan ngay mà kết thành viên tròn, chìm thẳng xuống đáy ly. Ngược lại, mật ong giả (do pha nhiều nước đường) sẽ nhanh chóng tan ra trong nước ngay khi vừa nhỏ vào.
- Thử với giấy: Bạn nhỏ một giọt mật ong lên giấy thấm dầu hoặc giấy ăn khô. Nếu là mật ong nguyên chất, giọt mật ong sẽ vo tròn, tan rất chậm hoặc không thấm qua giấy. Ngược lại, giọt mật ong loãng nhanh và thấm vào giấy chứng tỏ đó là mật ong đã bị pha, độ nguyên chất thấp. Mẹo này dựa trên việc mật ong thật chứa rất ít nước (~17–20%), nên không dễ thấm lan ra giấy như mật ong pha nhiều nước.
- Dùng que diêm: Đây là mẹo dân gian vui nhưng hữu ích. Hãy nhúng đầu một que diêm khô vào mẫu mật ong, sau đó quẹt que diêm vào hộp diêm như bình thường. Nếu que diêm cháy lên dễ dàng thì xin chúc mừng, đó là mật ong thật (vì mật ong nguyên chất rất ít nước nên đầu diêm vẫn cháy được). Ngược lại, nếu que diêm không cháy thì nhiều khả năng mật ong đó đã bị pha loãng (do chứa nhiều nước làm ướt que diêm).
- Quan sát màu sắc, mùi vị:
Mật ong thật thường có màu vàng óng hoặc nâu sậm tùy loại hoa, nhìn sánh đặc và có thể nổi một lớp bọt khí lăn tăn trên bề mặt. Trong khi đó, mật ong giả thường ít hoặc không có bọt, màu sắc kém tươi và đôi khi nhìn quá trong (như sirô đường).
Về mùi hương, mật ong nguyên chất có mùi thơm nhẹ đặc trưng của hoa cỏ, vị ngọt dịu và dư vị đọng lại dễ chịu. Mật ong giả thường không có mùi thơm tự nhiên hoặc thoang thoảng mùi đường cháy, vị ngọt gắt và có thể hơi chua do đường lên men. Bạn cũng có thể dùng ngón tay xoa một giọt mật: mật thật cho cảm giác kết dính và mịn, trong khi mật giả có thể hơi sạn vì lẫn đường kết tinh.
Cách phân biệt mật ong giả bằng phương pháp khoa học
Bên cạnh các mẹo truyền thống, bạn cũng nên biết một số phương pháp khoa học để kiểm tra chất lượng mật ong chính xác hơn, cụ thể:
- Kiểm tra độ nhớt (độ sệt):
Mật ong nguyên chất rất sánh đặc do hàm lượng nước thấp (chỉ khoảng 17–20%). Thí dụ, ở 25°C mật ong với 14% nước có độ nhớt khoảng 400 Poise (trong khi nước lỏng chỉ khoảng 0,01 Poise) – tức là đặc gấp hàng chục nghìn lần nước!
Vì vậy, bạn có thể nghiêng lọ mật ong để quan sát: mật ong thật chảy xuống thành dòng chậm và liên tục, còn mật ong pha loãng sẽ chảy nhanh và đứt quãng do độ nhớt kém. Đây là cách kiểm tra mang tính cảm quan, nhưng nếu có dụng cụ chuyên dụng như độ kế hoặc máy đo độ nhớt, bạn sẽ định lượng được rõ ràng hơn.
- Thử nghiệm với i-ốt:
Phương pháp khoa học đơn giản này giúp phát hiện mật ong có bị trộn tinh bột hay không. Bạn hòa chút mật ong vào nước rồi nhỏ vài giọt dung dịch i-ốt (hoặc dùng vài hạt muối i-ốt) vào khuấy đều. Nếu dung dịch chuyển sang màu xanh lam hay xanh lục, chứng tỏ mật ong có lẫn tinh bột (do người bán pha thêm bột mì, bột sắn…).
Thậm chí, nếu bề mặt xuất hiện váng màu trắng thì nhiều khả năng mật ong bị trộn siro mạch nha . Ngược lại, mật ong nguyên chất không chứa tinh bột, nên dung dịch sẽ không đổi màu xanh khi gặp i-ốt.
- Đo nồng độ đường (độ ngọt):
Mật ong tự nhiên chứa khoảng 80% đường (chủ yếu là glucose và fructose) và khoảng 18% là nước . Do đó, bạn có thể dùng khúc xạ kế (refractometer) để đo độ ngọt (theo thang Brix) hoặc đo độ ẩm của mật ong. Mật ong nguyên chất thường có độ ẩm ~17-20% (tương đương ~78-82 Brix); nếu kết quả đo cho thấy tỷ lệ nước cao bất thường (trên 25% chẳng hạn) thì mật ong đó kém chất lượng hoặc đã bị pha loãng.
Tương tự, một số nơi còn dùng độ kế thủy tinh đo khối lượng riêng: mật ong thật có khối lượng riêng khoảng 1,36 g/ml (nặng hơn nước nhiều), còn mật ong giả nhẹ hơn do chứa nước hoặc tạp chất. Các chỉ số này giúp định lượng mức độ nguyên chất một cách khoa học và chính xác hơn so với cảm quan thông thường.
- Dùng thiết bị kiểm tra chất lượng chuyên sâu:
Trong các phòng thí nghiệm hiện đại, người ta có thể phát hiện mật ong giả bằng nhiều kỹ thuật phân tích tiên tiến. Phổ biến nhất là phương pháp kiểm tra đồng vị carbon C4 để xác định xem mật ong có bị pha đường mía, đường bắp hay không – đây được coi là cách đáng tin cậy nhất để xác định mật ong có 100% tự nhiên không.
Ngoài ra, có thể dùng kính hiển vi để soi phấn hoa trong mật ong: mật ong thật thường vẫn còn một lượng nhỏ hạt phấn hoa và mảnh sáp ong tự nhiên , trong khi mật ong pha chế công nghiệp có thể đã lọc sạch hoặc không có phấn hoa. Những thiết bị như máy đo phổ (IR-MS để phân tích đồng vị), HPLC (sắc ký lỏng hiệu năng cao) hay thậm chí kit thử nhanh hiện đại đều có thể được sử dụng để kiểm tra mật ong một cách khoa học khi cần thiết.
Những lưu ý khi mua mật ong
Ngoài việc nắm vững mẹo phân biệt, bạn cũng cần thận trọng khi lựa chọn mua mật ong để tránh ngay từ đầu nguy cơ mua phải hàng giả:
- Chọn nguồn cung cấp uy tín: Hãy mua mật ong từ nhà nuôi ong, cơ sở sản xuất hoặc thương hiệu đáng tin cậy. Những đơn vị uy tín (như đơn vị: Mật ong Tây Bắc hoặc Đặc sản Tây Bắc) thường có quy trình khai thác và đóng gói đảm bảo, cũng như sẵn sàng cung cấp thông tin về nguồn gốc, loại hoa, thời gian thu hoạch mật ong. Tránh mua mật ong trôi nổi, không rõ xuất xứ hoặc từ người bán thiếu tin cậy trên mạng xã hội.
- Kiểm tra nhãn mác, bao bì: Khi mua mật ong đóng chai sẵn, hãy xem kỹ thông tin trên nhãn. Mật ong thương mại thường ghi rõ nguồn gốc xuất xứ, thành phần 100% mật ong tự nhiên, và đặc biệt là hạn sử dụng khoảng 2–3 năm kể từ ngày sản xuất . Ưu tiên chọn sản phẩm còn hạn dài, bao bì nguyên vẹn, nắp kín và không có dấu hiệu bị rò rỉ hay nứt vỡ. Nếu là mật ong xách tay nhập khẩu, càng cần kiểm tra tem nhãn đầy đủ để đảm bảo bạn mua được hàng chính hãng.
- Quan sát chất lượng mật ong:
Nếu có thể, hãy quan sát mật ong trước khi mua. Mật ong chất lượng thường có màu sắc tự nhiên, không quá trong veo cũng không quá đục. Lắc nhẹ chai: nếu là mật ong nguyên chất, bạn sẽ thấy bọt khí nhỏ li ti nổi lên; điều này bình thường do enzym và phấn hoa trong mật ong tạo ra. Ngược lại, mật ong pha đường thường ít tạo bọt.
Kiểm tra kết tinh: mật ong thật để lâu hoặc gặp lạnh có thể kết tinh một phần (đóng đường hạt mịn ở đáy lọ) – đây không phải dấu hiệu mật ong giả mà là tính chất tự nhiên của mật ong nguyên chất . Ngược lại, mật ong làm từ đường tinh luyện thường khó kết tinh hơn hoặc kết tinh không đáng kể . Vì vậy, đừng lo lắng khi thấy mật ong có hiện tượng kết tinh nhẹ, quan trọng là màu và mùi vẫn thơm ngon đặc trưng.
- So sánh giá cả:
“Tiền nào của nấy” – mật ong nguyên chất thường có giá thành khá cao do công sức nuôi ong và thu hoạch. Nếu bạn thấy một nơi bán mật ong với mức giá rẻ bất thường, hãy cẩn trọng. Mật ong giả làm từ đường, siro có chi phí rất rẻ nên thường được chào bán với giá thấp để hấp dẫn người mua.
Do đó, đừng ham rẻ mà mua phải mật ong kém chất lượng. Hãy tham khảo giá trung bình trên thị trường cho loại mật ong bạn định mua (mật ong rừng, mật ong hoa nhãn, hoa cà phê, bạc hà,…), từ đó lựa chọn sản phẩm có mức giá hợp lý.
Mật ong thật là món quà ngọt ngào và bổ dưỡng từ thiên nhiên, vì vậy chúng ta cần tỉnh táo để không bị đánh lừa bởi mật ong giả. Bằng việc kết hợp các phương pháp dân gian (như thử nước, thử giấy, dùng que diêm, quan sát mùi vị) cùng với kiến thức khoa học (kiểm tra độ sệt, thử i-ốt, đo độ ngọt, dùng thiết bị phân tích), bạn hoàn toàn có thể tự tin nhận biết đâu là mật ong nguyên chất.
Hãy luôn là người tiêu dùng thông thái, chọn mua mật ong ở nơi uy tín, kiểm tra kỹ sản phẩm trước khi mua và áp dụng những mẹo đã học. Để có thể giúp chúng ta tránh được mật ong giả và tận hưởng trọn vẹn những giọt mật ong nguyên chất thơm ngon, bổ dưỡng cho bản thân và gia đình. Chúc bạn luôn chọn được mật ong “thật như ý” và yên tâm sử dụng khi đã có được những cách phân biệt mật ong giả mà Mật ong Tây Bắc vừa chia sẻ!
