Mật ong từ lâu đã được coi là “thực phẩm vàng” nhờ hàng loạt lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết sử dụng mật ong đúng cách. Nhiều thói quen tưởng chừng vô hại khi dùng mật ong lại có thể gây hại cho sức khỏe và làm mất đi giá trị dinh dưỡng vốn có.
Dưới đây là những sai lầm khi sử dụng mật ong phổ biến nhất và những tác hại tiềm ẩn của nó. Cùng Mật ong Tây Bắc tìm hiểu ngay, để có thể dùng mật ong đúng cách mang lại lợi ích sức khỏe tốt nhất bạn nhé.
1. Cho trẻ dưới 1 tuổi dùng mật ong
Đây là sai lầm nghiêm trọng mà nhiều người mắc phải do nghĩ rằng mật ong tự nhiên lành tính. Thực tế, hệ tiêu hóa và miễn dịch của trẻ dưới một tuổi còn rất non nớt, chưa đủ sức đề kháng với vi khuẩn có trong mật ong. Mật ong có thể chứa bào tử vi khuẩn Clostridium botulinum – nguyên nhân gây bệnh ngộ độc thịt (botulism).
Ở người trưởng thành, loại vi khuẩn này thường vô hại vì hệ tiêu hóa đã hoàn thiện. Nhưng ở trẻ sơ sinh, bào tử có thể phát triển thành độc tố trong ruột, dẫn đến ngộ độc nguy hiểm với các triệu chứng như táo bón, mệt mỏi, liệt cơ và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Ngoài ra, trẻ nhỏ cũng dễ bị dị ứng với các thành phần có trong mật ong nguyên chất.
Do đó, tuyệt đối không cho trẻ dưới 1 tuổi uống hay ăn mật ong dưới bất kỳ hình thức nào. Với trẻ trên 1 tuổi, phụ huynh cũng nên thận trọng, chỉ dùng mật ong với liều lượng nhỏ và quan sát phản ứng của trẻ.
2. Pha mật ong với nước quá nóng
Nhiều người có thói quen pha mật ong với nước sôi để uống vì cho rằng như vậy sẽ giúp mật ong tan nhanh và tốt hơn. Đây là một sai lầm phổ biến làm giảm đáng kể giá trị dinh dưỡng của mật ong, thậm chí tạo ra chất có hại. Mật ong chứa nhiều enzym và chất chống oxy hóa quý giá, nhưng các chất này rất nhạy cảm với nhiệt độ cao.
Nếu pha mật ong với nước sôi (đặc biệt trên 60°C), những enzym và vitamin trong mật ong sẽ bị phá hủy, làm mất đi tác dụng vốn có. Không chỉ vậy, nhiệt độ quá cao còn khiến một phần mật ong biến đổi hóa học, sinh ra hydroxymethyl furfural (HMF) – một hợp chất có khả năng gây hại cho gan và được cho là tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư khi tích tụ lâu dài. Pha mật ong với nước sôi cũng làm thay đổi hương vị, mật ong có thể chuyển sang vị đắng và mất mùi thơm tự nhiên.
Vì vậy, đừng bao giờ pha mật ong với nước quá nóng. Thay vào đó, hãy dùng nước ấm khoảng 30°C – 40°C (hoặc nước ở nhiệt độ phòng hơi ấm) để hòa mật ong. Nước ấm vừa đủ giúp mật ong dễ tan, lại giữ nguyên dưỡng chất và hương vị, đồng thời tốt cho cổ họng hơn.
3. Bảo quản mật ong không đúng cách
Thêm một sai lầm khi sử dụng mật ong mà có rât nhiều người mắc phải, đó là cách bảo quản. Mật ong nguyên chất có thể để được rất lâu, nhưng điều đó không có nghĩa là bạn có thể bảo quản tùy ý mà không ảnh hưởng đến chất lượng. Sai lầm khi bảo quản mật ong thường gặp là đựng mật ong trong dụng cụ không phù hợp hoặc để nơi có nhiệt độ, độ ẩm cao. Nếu mật ong tiếp xúc với không khí ẩm, nó dễ hút ẩm và lên men, làm thay đổi mùi vị và tạo gas. Mật ong bị lên men không chỉ mất ngon mà còn có thể gây rối loạn tiêu hóa nếu sử dụng.
Bên cạnh đó, việc chứa mật ong trong các vật dụng kim loại thông thường có thể gây phản ứng hóa học (do mật ong có tính axit nhẹ), làm biến chất mật ong và khiến kim loại bị ăn mòn, lẫn tạp chất vào mật ong. Để giữ mật ong thơm ngon và an toàn, bạn nên bảo quản đúng cách: cho mật ong vào lọ thủy tinh hoặc chai làm bằng nhựa thực phẩm hoặc thép không gỉ, đậy nắp thật kín.
Đặt mật ong ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp. Nhiệt độ lý tưởng để bảo quản mật ong là khoảng dưới 20°C; bạn có thể để ở nhiệt độ phòng mát. Tránh để mật ong trong tủ lạnh vì nhiệt độ quá lạnh sẽ làm mật kết tinh nhanh, khó sử dụng (dù không hại gì đến chất lượng). Bảo quản đúng cách sẽ giúp mật ong giữ được đặc tính kháng khuẩn tự nhiên và hương vị lâu dài, đảm bảo an toàn cho sức khỏe khi dùng.
>>>Click để biết được:
Ai không nên dùng mật ong bạn nhé?
4. Uống mật ong khi bụng đói vào sáng sớm
Nhiều người truyền tai nhau mẹo uống một cốc nước mật ong ấm ngay khi ngủ dậy để “thanh lọc” cơ thể. Thực ra, uống mật ong lúc bụng đói có thể không phù hợp với tất cả mọi người và tiềm ẩn một số tác hại cho sức khỏe. Khi vừa thức dậy, dạ dày còn trống rỗng và rất nhạy cảm.
Việc nạp ngay một lượng đường đậm đặc từ mật ong sẽ tạo áp lực lớn lên hệ tiêu hóa, dễ gây kích ứng niêm mạc dạ dày. Nhiều người có thể cảm thấy đau bụng, cồn cào hoặc thậm chí tiêu chảy sau khi uống mật ong lúc bụng đói, đặc biệt là những ai có tiền sử viêm loét dạ dày hoặc hệ tiêu hóa yếu.
Thêm vào đó, mật ong chứa nhiều đường (chủ yếu là fructose và glucose) nên uống lúc bụng rỗng sẽ khiến đường huyết tăng đột ngột. Với người khỏe mạnh, điều này có thể gây cảm giác choáng váng; còn đối với người bị tiểu đường hoặc có rối loạn chuyển hóa đường, uống mật ong lúc đói có thể nguy hiểm, làm mất kiểm soát đường huyết.
Do vậy, không nên uống mật ong ngay khi vừa ngủ dậy. Thay vào đó, bạn hãy uống một cốc nước lọc ấm trước để đánh thức nhẹ nhàng hệ tiêu hóa. Sau đó ăn lót dạ một chút (như vài chiếc bánh quy hoặc lát bánh mì) rồi mới uống nước mật ong pha loãng. Cách làm này giúp bảo vệ dạ dày và ổn định hơn cho đường huyết, bạn vẫn thu được lợi ích từ mật ong mà không lo hại sức khỏe.
5. Lạm dụng mật ong hoặc dùng quá liều lượng
Mật ong tuy bổ dưỡng nhưng không phải cứ nhiều là tốt. Một sai lầm phổ biến khác là nghĩ rằng mật ong là thực phẩm tự nhiên thì có thể dùng thoải mái thay cho đường mà không sợ tác hại. Thực tế, lạm dụng mật ong có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe tương tự như khi bạn tiêu thụ quá nhiều đường. Mật ong chứa lượng lớn đường tự nhiên (khoảng 70-80% là carbohydrate, chủ yếu là đường fructose và glucose).
Nếu bạn ăn hoặc uống quá nhiều mật ong trong một lần, cơ thể không kịp hấp thụ hết sẽ gây đầy bụng, khó tiêu, thậm chí tiêu chảy do đường hút nước vào ruột. Về lâu dài, tiêu thụ dư thừa mật ong mỗi ngày sẽ làm tăng lượng calo nạp vào, dễ dẫn đến tăng cân, béo phì.
Đặc biệt, người có nguy cơ cao hoặc tiền sử bệnh tiểu đường nếu dùng nhiều mật ong liên tục sẽ làm tăng đường huyết, ảnh hưởng xấu đến việc kiểm soát bệnh. Chưa kể, mật ong ngọt dính dễ bám vào răng; nếu dùng nhiều mà không vệ sinh răng miệng tốt, bạn còn dễ bị sâu răng hoặc các bệnh răng miệng khác.
Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tiêu thụ quá mức mật ong có thể làm hạ huyết áp (do mật ong có tác dụng giãn mạch), vì vậy những người huyết áp thấp cần thận trọng khi dùng nhiều. Nhìn chung, dùng mật ong điều độ mới là chìa khóa để có lợi cho sức khỏe.
Bạn chỉ nên dùng khoảng 1-2 muỗng cà phê mật ong mỗi lần, và tổng lượng mật ong mỗi ngày không nên vượt quá khoảng 50ml (tương đương 2-3 muỗng canh) trừ khi có chỉ dẫn đặc biệt của bác sĩ. Sử dụng đúng liều lượng giúp bạn tận hưởng được vị ngọt và dưỡng chất của mật ong mà không lo tác dụng phụ.
6. Kết hợp mật ong với thực phẩm “đại kỵ”
Có một số kết hợp thực phẩm với mật ong tưởng chừng vô hại nhưng lại được coi là đại kỵ trong dinh dưỡng, có thể gây hại cho sức khỏe. Tiêu biểu nhất là mật ong và sữa đậu nành. Nhiều người có thói quen pha mật ong vào sữa đậu nành để tạo vị ngọt, nhưng đây là sai lầm nguy hiểm.
Theo khuyến cáo, mật ong khi trộn cùng đậu nành (như sữa đậu nành hoặc tàu hũ) có thể xảy ra phản ứng hóa học giữa các enzym trong mật ong với các protein, khoáng chất trong đậu nành. Phản ứng này tạo ra hợp chất khó tiêu, dễ gây chướng bụng, đầy hơi.
Nghiêm trọng hơn, hỗn hợp mật ong – đậu nành có thể sinh ra chất độc hại, gây ngộ độc thực phẩm với biểu hiện tiêu chảy, khó thở, thậm chí có trường hợp được cho là nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, tuyệt đối không pha mật ong vào sữa đậu nành hoặc ăn chung với các sản phẩm từ đậu nành.
Bên cạnh đó, dân gian cũng lưu truyền rằng mật ong kỵ với hành tỏi sống. Kết hợp mật ong với hành tây hoặc tỏi sống có thể tạo ra sự xung khắc về dược tính: mật ong thì ngọt và tính bình, trong khi hành tỏi sống cay nóng. Sự đối nghịch này dễ sinh ra đầy bụng, khó chịu sau khi ăn. Mặc dù chưa có nhiều nghiên cứu khoa học về mức độ nguy hiểm của sự kết hợp này, tốt nhất bạn nên tránh dùng mật ong chung với hành sống hoặc tỏi sống để đảm bảo an toàn.
Tóm lại, hãy lưu ý những thực phẩm đại kỵ với mật ong. Nếu muốn pha chế hay chế biến món ăn với mật ong, hãy chắc chắn rằng nguyên liệu kết hợp phù hợp và an toàn. Khi không rõ, tốt nhất nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng, tránh biến mật ong bổ dưỡng thành mối nguy cho sức khỏe chỉ vì kết hợp sai cách.
Lưu ý để sử dụng mật ong đúng cách và an toàn
Để tận dụng tối đa lợi ích của mật ong mà không gặp rủi ro sức khỏe, bạn hãy ghi nhớ một số lưu ý quan trọng sau:
- Không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi: Như đã đề cập, điều này tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc cho trẻ. Với trẻ nhỏ hơn, có thể thay mật ong bằng các thực phẩm tự nhiên an toàn khác theo tư vấn của bác sĩ.
- Pha mật ong với nước ấm vừa phải: Chỉ nên pha mật ong với nước ấm khoảng 30-40°C. Tránh dùng nước sôi hoặc nhiệt độ quá cao để bảo toàn dưỡng chất và hương vị của mật ong.
- Bảo quản mật ong đúng cách: Cất giữ mật ong trong lọ thủy tinh hoặc chai chất liệu trơ, đậy kín nắp. Đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng. Điều này giúp mật ong không bị biến chất hay nhiễm khuẩn, giữ được chất lượng lâu dài.
- Không kết hợp mật ong với thực phẩm kỵ: Tránh pha trộn mật ong với sữa đậu nành, đậu hũ, hành sống, tỏi sống hoặc các nguyên liệu mà bạn chưa chắc về độ an toàn khi kết hợp. Hãy sử dụng mật ong như một nguyên liệu riêng hoặc kết hợp với thực phẩm đã được biết là an toàn (ví dụ: chanh, gừng, trà thảo mộc…).
- Dùng mật ong với liều lượng vừa phải: Mỗi ngày chỉ nên dùng một lượng nhỏ (vài muỗng cà phê đến muỗng canh), không nên lạm dụng. Nếu dùng mật ong để thay đường, vẫn phải tính tổng lượng đường nạp vào cơ thể để không vượt quá khuyến nghị.
- Lưu ý cho người có bệnh lý: Nếu bạn bị tiểu đường, huyết áp thấp, bệnh dạ dày mạn tính hoặc dị ứng phấn hoa (phấn hoa có thể lẫn trong mật ong), hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng mật ong thường xuyên. Điều này giúp đảm bảo mật ong phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
- Chú ý vệ sinh răng miệng: Sau khi uống hoặc ăn mật ong, nên súc miệng hoặc uống nước lọc để tráng miệng, giúp loại bỏ lớp đường bám trên răng, phòng ngừa sâu răng hiệu quả.
Mật ong là một món quà thiên nhiên quý giá cho sức khỏe, nhưng chỉ phát huy tác dụng khi chúng ta sử dụng đúng cách. Hãy tránh những sai lầm khi dùng mật ong như đã nêu trên để không vô tình gây hại cho bản thân. Sử dụng mật ong một cách thông minh, khoa học sẽ giúp bạn hưởng trọn vẹn những giá trị dinh dưỡng và tác dụng tuyệt vời mà mật ong mang lại, góp phần nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Chúc bạn luôn khỏe mạnh và tận hưởng những lợi ích ngọt ngào của mật ong một cách an toàn!
